SAMSUN EFSANESİ

Türk Milleti'nin Doğumunun 

100.Yılı Kutlu Olsun.

Samsun Bandırma Temsili Vapuru'nda hissettiklerim, bir ulusun doğum anına tanık olmak gibiydi. 

Bandırma Vapuru'nda geçen zaman beni Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk tohumlarının atıldığı günlere götürdü. Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından yazılan Nutuk, Cumhuriyet'i emanet ettiği biz gençlerin kurtuluş yolundaki çabaları, kahramanlıkları ve gerçek kurtuluş tarihini öğrenmemiz, Türkiye Cumhuriyeti'ni ilelebet öğrenmemiz için bir kuzey yıldızıdır, bize doğru yolu ve doğru yönü gösterir.

Bu topraklarda atılan hiçbir adım 19 Mayıs 1919 tarihinde Atatürk'ün Samsun'a ayak basarken attığı adım kadar etkili ve kurtarıcı olmadı. 

Osmanlı paşalarından Mustafa Kemal, 30 Nisan 1919'da Samsun'da 9.Ordu Müfettişliği'ne tayin edilir. Bölgede asayişi sağlamak, Samsun'da oluşan ayaklanma hareketlerini ortadan kaldırmak, halkın elindeki silah ve cephanenin toplanıp koruma altına alınması, şuralar varsa ve asker toplanıyorsa bunların derhal engellenmesi ve şuraların kapatılması görevleri ile Samsun'a gönderilmesine karar verildi. 

Mustafa Kemal Paşa, 16 Mayıs 1919' da Şişli'deki evinden annesini ve kız kardeşini İstanbul'daki yakınlarına ve İstanbul halkına emanet ederek belki de geri dönmeyeceği bir yola Bandırma Vapuru ile çıktı. 

19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkan Atatürk, 7 sene aralıksız savaştı ve varını yoğunu kaybetti ve elinde kalan toprakları işgal eden halkı 'Ya İstiklal Ya Ölüm' parolasıyla ayağa kaldırdı. Emperyalizme karşı tam bağımsızlık, saraya karşı milli egemenlik mücadelesi atılan ilk adım ile başladı. 

Böylece Türk milleti 2 kez kurtuldu.  

Atatürk, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkarken gördüğü korkunç manzarayı 'Genel Durum ve Görünüş' başlığı altında şu şekilde anlattı:

'Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu grup, 1. Dünya Savaşı'nda yenildi, Osmanlı Ordusu her tarafta zedelenen şartları ağır bir ateşkes anlaşması imzaladı. 1. Dünya Savaşı'nın uzun yılları boyunca millet yorgun ve fakir durumdadır. Milleti ve memleketi 1. Dünya Savaşı'na sürükleyenler kendi hayatlarını kurtarma kayıgısına düşüp memleketten kaçtılar. Padişah Vahdettin soysuzlandı ve tahtını korumak için tedbirler aldı. Damat Ferit Paşa'nın başkanlığındaki hükümet ise güçsüz, korkak ve onursuz bir halde paşanın isteklerine uydu ve paşa ile beraber kendilerini koruyacak bir duruma boyun eğdiler. Orduların elinden silahları ve cephanesi alınmış, alınmakta... İtilaf devletleri ise Ateşkes Anlaşmasının hükümlerine uymayı gerekli görmemekteler.'

Atatürk, bu satırların devamında İstanbul ve Anadolu'nun çoğu yerinin İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan İşgali altında olduğunu, bundan başka ülkenin dört bucağındaki Hıristiyan Azınlıkların devletin çökmesi için çaba sarf etmekte olduklarını belirtmektedir. 

Düşman devletler, Osmanlı Devletine ve ülkesine maddi ve manevi bakımdan saldırdılar; Vahdettin, hayat ve rahatını kurtarmak için ne yapması gerektiğini düşünür, hükümeti de aynı durumdadır. Farkında olmadığı halde başsız kalan ulus, belirsizlik içinde olacak olanları beklemektedir. Ordu, ismi olup kendisi olmayan bir durumdadır. Komutanlar ve subaylar ise savaş boyunca yorgun düştüler ve kurtuluş yolu ararlar.  Mustafa Kemal Paşa kararlıdır ve bu milleti yeniden umutla ve azimle ayağa kaldırır, bizlere ilelebet payidar kalacak bir  Cumhuriyet kurma yolunda mücadelesine devam edecektir. 

Bağımsızlığa atılan İlkadım'ın 

100. Yılını Kutlarken...

Atatürk'ün Samsun'a çıktığı Bandırma Vapuru, 12 Aralık 1891 tarihinde battığı halde çıkarılmış, onarılmış ve aynı yıl içinde yeniden yüzdürülmüştür. 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Paşa'yı Samsun'a getirdikten sonra posta hizmetine devam etmiş ve 1924 yılında hizmet dışı bırakılmıştır. Bu tarihi vapur yazık ki 1925 yılında bir şahsa satılmış ve 4 ay içinde Haliç'te sökülmüştür. 

Bandırma Vapuru'nun orjinal çizimleri referans alınarak yeniden yapılmış ve 7 Şubat 2005 tarihinde Bandırma Vapuru'nun kullanım hakkı ve işletmesi Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından devralınmış, müze haline dönüştürülerek 19 Mayıs 2006 tarihinde ziyarete açılmıştır.

Bandırma Vapuru Müzesi, yerli ve yabancı turistlerin Samsun'daki ilk gezi rotasıdır. Vapurda Mustafa Kemal Paşa ve 4 silah arkadaşının balmumu heykelleri, 1800'lü yıllara ait gemici saatleri ve telefonları, Mustafa Kemal Paşa'nın bir beylik silahı,  Cumhuriyet balolarında giydiği frak ve Mustafa Kemal Paşa'nın el yazması nüshaları bulunur. Bandırma Vapuru haftanın hergünü 08.30 ile 16.45 arası ziyarete açıktır ve 1 TL gibi cüzi bir miktar ile gezilebilinir.

Kurtuluş Savaşımızın başladığı bu müzede dolaşmak, tarihe tanıklık etmek insanın bütün tüylerini diken diken eder ve tüm ziyaretçileri bir duygu seline kaptırır. 

Mustafa Kemal Paşa'nın doğum günü sorulduğunda; 19 Mayıs demesi aslında Türk ulusunun birlik ve beraberlik içinde Cumhuriyet yolunda ilerleyişinin doğum günüdür bence.

Hepimizin 100. Doğum Günü kutlu olsun.

Kaynaklar: Nutuk, Sinan Meydan Yazıları, kulturportali.gov.tr